turystyka

Herb Stargardu z Bramą Młyńską, 1911

Osadnictwo na terenie miasta trwa znacznie ponad 1000 lat, a stargardzki ośrodek zawsze należał do najważniejszych na Pomorzu.
Znaczna, obronna osada, nazwana później Osetnem, powstała już w VIII w. (obecnie okolice ul. Dębowej). W IX w., na wyspie objętej ramionami Iny, zaczęły swój rozwój gród i podgrodzie. Wtedy też ruszył port rzeczny. Gród (zwany w języku Pomorzan Stari Gard) pełnił rolę opola, a w wiekach XII i XIII był stolicą rozległej kasztelanii stargardzkiej. Niezależnie od grodu, przy trakcie ze Szczecina do Białogardu i Kołobrzegu funkcjonowała wówczas osada targowa. Świetne warunki obronne, żyzne gleby i położenie na zbiegu ważnych szlaków handlowych spowodowały szybki rozwój Stargardu. Od początków XIII w. działała tutaj mennica, a nadania książęce sprowadziły tu dwa zakony. Akty lokacyjne – magdeburski z 1243 r. (1253 r.) i lubecki z 1292 r. - nadały Stargardowi m. in.: samorząd, własność gruntów i poważne przywileje handlowe. Znacznie powiększony obszar miasta otoczono po 1295 r. murami. Wcześniej wytyczono rynek i siatkę ulic. Stargard, bogacący się na handlu morskim, rzemiośle, cłach i obszernej własności ziemskiej (ponad 1000 łanów i 15 wsi), został w XIV w. członkiem Hanzy. W XV w. miasto było znaczącym ośrodkiem kupieckim, miało wyższe sądownictwo i należało do największych miast pobrzeża Bałtyku. Powstałe w tym i w kolejnym stuleciu w Stargardzie budowle budzą podziw do dziś. Prosperitę miasta kończy w XVII w. wojna trzydziestoletnia (m. in. wielki pożar w 1635 r. i epidemie). W latach 1668 1723 (z krótkimi przerwami) Stargard – największe miasto brandenburskiego Pomorza - stał się jego stolicą. Zaczęła się odbudowa. Zbierały się tu sejmy krajowe, funkcjonowały trzy drukarnie, sąd nadworny (do 1739 r.) i uczelnia akademicka. W XVIII w. ruszyła w Stargardzie poczta kurierska, powstały pierwsze manufaktury, rozrósł się drugi garnizon Pomorza, działał pierwszy teatr i wychodziła gazeta. Gospodarkę wzmacniały, najliczniejsze na Pomorzu, gminy: francuska i żydowska. Dynamiczny (od połowy XIX w.) rozwój Stargardu przyniosła budowa kolei. Stargard stał się wtedy ważnym węzłem transportowym i ośrodkiem przemysłu. Ukazywały się liczne gazety, a od początków XX w. działało w mieście wydawnictwo naukowe. Zabudowa miejska wyszła daleko za obwarowania. Powstały reprezentacyjne gmachy, infrastruktura komunalna i osiedla mieszkaniowe. W 1901 r. 27-tysięczny Stargard uzyskał rangę powiatu miejskiego. Przed wybuchem II wojny światowej liczba stargardzian sięgnęła 40 tys. osób.
W 1945 r. ponad 50% miejskiej zabudowy legło w gruzach (Stare Miasto blisko w 100%). Przywrócenie Stargardu do życia było efektem trudu polskich osadników. Stan zaludnienia z 1939 r. miasto osiągnęło w latach 60. XX w. W okresie powojennym (do początku XXI w.) powstało tu dziesięć osiedli mieszkaniowych, nowa zabudowa dzielnicy śródmiejskiej i przedmieść. Stargard - ośrodek oświatowy i kulturalny – zamieszkiwało w 2007 r. ok. 70 tys. osób. Po okresie regresu z lat 90. XX w., pojawiły się w mieście nowe gałęzie przemysłu. Podniesione ze zniszczeń, wyjątkowo cenne stargardzkie zabytki stanowią magnes dla turystów. Budowle te, których twórcy w strzelisty gotyk zaklęli potęgę Stargardu, swoją klasą mogą usatysfakcjonować najwybredniejszych.